Artykuł poradniczy
Rok petycji. Przypomnij sobie, jak złożyć (lub przyjąć w NGO) petycję
Minęły dwa lata od uchwalenia ustawy o petycjach i rok stosowania jej zapisów. Nic nie wskazuje na to, żeby petycje zmieniły nasze życie. Z pewnością jednak, w niektórych miejscach – np. w Sejmie – zrobiło się ciekawie. Przypomnijmy sobie, dlaczego uchwalono nowe prawo, jak z niego korzystać i czy dla organizacji to tylko możliwości czy również obowiązki.
Ustawę o petycjach uchwalił Sejm 11 lipca 2014 r. Na wejście w życie czekała ROK – do 6 września 2015 r. Tak długi czas miał dać administracji (głównie samorządowej) możliwość dobrego przygotowania się do nowego obowiązku. Długie vacatio legis świadczyło też o wadze, jaką przywiązywano do petycji. Ich obowiązkowa obecność w internecie – transparentność – miała stworzyć nową jakość w kontaktach obywatela z państwem.
Petycje – podstawowe zasady
- Składający i adresaci
- W czyim interesie?
- Zawartość
- Termin rozpatrzenia
- Publikacja w internecie i petycje wielokrotne
Podmiot otrzymujący petycję skanuje ją i umieszcza na stronie internetowej. Ta informacja jest aktualizowana o dane dotyczące przebiegu postępowania, w szczególności dotyczące zasięganych opinii, przewidywanego terminu oraz sposobu załatwienia petycji (art. 8 ust. 2 ustawy). Publikacja w internecie umożliwia dołączanie się do już złożonych petycji i tworzenie petycji wielokrotnych (opisuje je art. 11).
Petycja – nowy oręż obywatela
Petycje składane do organizacji
Petycję są więc kierowane również do organizacji pozarządowych. Fundacja lub stowarzyszenie może zostać adresatem petycji, jeśli korzysta ze środków publicznych. Artykuł 2 ustawy o petycjach mówi o zadaniach zleconych z zakresu administracji publicznej. Zlecanie odbywa się najczęściej w formie konkursu ofert (choć możliwe są inne tryby, jak np. zamówienia publiczne). Zwykle możliwość otrzymania petycji wiązać się więc będzie z dofinansowaniem otrzymanym od administracji samorządowej, administracji centralnej (np. w ramach Funduszu Inicjatyw Obywatelskich), ale też w przypadku konkursów ogłaszanych przez instytucje takie jak Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych czy Narodowy Instytut Audiowizualny.
Jak podpisywać petycje elektroniczne
Taką interpretację podpowiada Rzecznik Praw Obywatelskich. Znalazła ona wyraz w wystąpienie RPO z maja 2016 r. do Ministra Rozwoju ws. procedury składania petycji przez obywateli. Wystąpienie dotyczyło przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju projektu ustawy o usługach zaufania, identyfikacji elektronicznej oraz zmianie niektórych ustaw. W ustawie o petycjach proponowano wprowadzenie podpisu elektronicznego jako obowiązkowego, co znacznie ograniczyłoby możliwość składania przez obywateli petycji drogą elektroniczną.
Petycje w Sejmie i nie tylko
Petycje do Sejmu oraz Rzecznika Praw Obywatelskich pokazują jeszcze jedno zjawisko. Ich ilość nie zawsze przekłada się na ilość zainteresowanych interweniowaniem i zmienianiem rzeczywistości obywateli czy organizacji. Bywa za to efektem wyjątkowej aktywności jednej osoby lub podmiotu. Przykładem mogą być petycje złożone do Sejmu przez Stowarzyszenie Interesu Społecznego "Wieczyste" (ok. 1/3 wszystkich, które trafiły do tej izby parlamentu).
Więcej danych dostarczy MONITORING stosowania ustawy o petycjach prowadzony przez Instytut Spraw Publicznych. Efektem działań Instytutu będzie raport zaprezentowany na konferencji w listopadzie 2016 roku (zobacz: Petycje – dla składających i adresatów).
Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.
Źródło: inf. własna (poradnik.ngo.pl)